Freelancer olmak, vergisiz kazanç elde etmek anlamına gelmez

Oldukça yaygın bir yanılgı vardır ki, bazı iş ve işlemlerin vergiden müstesna olduğu; yani vergilendirilmesinin gerekmediği düşünülür. Oysa hem bizim Vergi Usul Kanunumuz, hem de evrensel vergi hukuku, her türlü gelirin vergilendirilmesi gerektiğini hükme bağlar. Yani, ister freelancer olun, ister bir işletmeye sahip olun veya maaşlı çalışın, vergi ödemekle yükümlüsünüzdür. Ülkemizde yeni gelişen bir çalışma alanı olan freelancer çalışma sisteminde ise pek çok çalışanın bu konuda ciddi bilgi eksiklikleri söz konusudur. Elbette freelancer da olsanız vergi ödersiniz ki, birçok durumda “gerçek kişi” olarak mükellefiyet sahibi olmanız ve fatura kesmeniz gerekli olacaktır. Bilişim sektöründe bu tür çalışan çok olduğundan, konu hakkında bazı fikirlerimizi paylaşmak isteriz.

Kimler Vergi Öder?

Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olanlar veya Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olmayıp, Türkiye’de gelir elde eden yabancılar, ülke içinde elde ettikleri gelir üzerinden vergi öderler. Yurt dışında elde edilen gelirlerin, Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları bakımından vergi yükümlülüğü paranın yurt içine getirilmesi durumunda uygulanacak özel vergiler olacaktır.

Yani, teknik olarak mevzuat hiçbir iş kolunu ayrı tutmaksızın, her çalışanın ve gelir elde eden her tüzel ve gerçek kişinin vergi vermesini zorunlu kılar. Hatta aslında ikinci el eşyaların elden çıkarılması durumunda ortaya çıkabilecek değer artışları dahi vergiye tabidir. Örneğin; bir cep telefonu 100TL’ye alınıp, 120TL’ye satılırsa, aradaki fark olan 20TL üzerinden vergi tahakkuk edebilir. Tabii bu vergi tahakkuku için her yıl belirlenen alt sınırlar vardır. Bu alt sınırların altında elde edilen gelirler vergiden istisna sayılırken, devlet belli dönemlerde belli iş kolları için kısmi veya bütünüyle vergi istisnası da uygulayabilir. Ancak pratikte, her gelir vergilendirilir demek doğru olacaktır.

Serbest Çalışanlar Şirket Sayılır mı?

Ticaret Kanunumuza göre, kişilerin tek başlarına gelir etmek üzere mükellef olmak istemeleri durumunda, bir adres üzerinde kuracakları işletmeye şahıs işletmesi, gerçek kişi işletmesi veya şahıs şirketi denir. Örneğin, bir freelancer metin yazarı; metin yazma işinden elde ettiği gelirini vergilendirmek için evinin bir odasını işletme merkezi olarak gösterip, fatura bastırarak ticari faaliyetlerini sürdürebilir. Bu işletme tipine gerçek kişi işletmesi denir. Yani serbest meslek çalışanları da birer işletme gibi vergiye tabidir.

Çalışanlar Vergi Ödüyor mu?

Maaşlı çalışanlar da, işletmeler gibi düzenli olarak gelir vergisi öderler. Ancak bu vergi kaynakta kesildiği için çalışanların vergi dairesine giderek, gelirlerini beyan etmelerine gerek olmaz. Freelancer olarak çalışanların, kazanları maaş olarak kabul edilmediğinden, bu kişilerin kendi vergi süreçlerini temin etmeleri gereklidir.

Gider Pusulası ile Gelir Elde Etmek Mümkün Değil mi?

Elbette mümkün. Kanun ve yönetmelikler kapsamında, sair gelirlerin mükellef olan taraf tarafından vergilendirilmesi ve ücret üzerinden kesilen verginin, çalışan adına ödenmesi mümkündür. Ancak bu sair gelirler için mümkün olabilmektedir ve KDV (Katma Değer Vergisi) noktasında sorunlu bir uygulama olduğundan, vergi dairesi uzun vadede düzenli gelir elde edenlerin, ayrıca mükellef olmalarını isteyebilir. Zira vergi mükellefleri, hem gelir vergisi, hem de KDV öderler. Bu noktada kesin olarak durum belirtmek mümkün olmasa da, düzenli ve limitleri aşan miktarları aşan gelir elde edenlerin Gelir İdaresi Başkanlığından bilgi almalarında fayda vardır.

Freelancer Vergi Ödemezse Ne Olur?

Vergi ödememek ve vergiyi tahakkuk ettirmemek farklı kavramlardır. Vergisiz kazanç etmek bir suçken, tahakkuk etmiş vergiyi geç ödemenin cezası, faiz ve orta vadede haciz uygulamasıdır. Freelancer, elde ettiği istisna limitleri üzerinde yer alan vergiyi tahakkuk ettirmemesi halinde,

• Vergi kaydı olmadan ticari kazanç elde etmek
• Vergi ziyanına neden olmak
• Fatura Kesmemek
• Defter tutmamak

Gibi suçlar nedeniyle ciddi para cezalarına çarptırılabilir. Bu nedenle, elde edilen gelirin; hiçbir miktarını eksik göstermemek suretiyle vergilendirmek gereklidir. Güvenli biçimde çalışma hayatına devam edebilmek için vergilendirme hususunda gerekli şartları yerine getirmek zorunluluktur.

Freelancer Nasıl Mükellef Olur?

Freelancer, bağlı bulunduğu vergi dairesine giderek, br dilekçe vermek suretiyle gerçek kişi işletmesi kurabilir. Bu işlemin herhangi bir ücreti yoktur. Bu sürecin devamında her ay beyanname vermek gerektiğinden, süreç öncesince bir mali müşavir ile irtibata geçmek gerekir.

Tabii bizim belirttiğimiz hususların sadece bilgilendirme amaçlı olduğu ve kesinliğinin mutlaka hukukçulardan teyit edilmesi gerektiğinin de altını çizmek isteriz. Biz hukuki ve mali konularda bilirkişi elbette değiliz. Yalnızca fikri olarak bir beyanda bulunuyor ve doğru işlemlerin yapılabilmesi için sektördeki meslektaşlarımızı bilgilendirmek istiyoruz. Herhangi bir yasal sorunla karşılaşmamak için mutlaka bir avukatla da görüşmeniz, işinizin güvenliği bakımından faydalı olacaktır.

Freelancerların Şirketlere Karşı En Güçlü Kozu Vergi Değildir

Freelancer olmak, bir işletmenin katlandığı pek çok gider tipine doğal olarak katlanmamak anlamına gelir. Bu bakımdan freelancer, bir şirketin verdiği fiyattan çok daha azını verebilir. Ancak burada fiyat avantajı yaratan unsur vergi olmamalıdır. Zira belirttiğimiz gibi, vergi ödememek suçtur.

Freelancer Olarak Güven Verebilirsiniz

Freelancer üzerinden iş almak, sorumluluk bakımından birçok hizmet alana çok sıcak gelmez. Bir fatura kaydı veya sözleşmesi olmayan işin, hizmeti veren bakımından bağlayıcılığı da sınırlıdır. Bu nedenle freelancer mükellefiyet açar ve vergi öderse, müşterileri üzerinde daha pozitif bir etki bırakabilecek ve güven verecektir.

Giderlerinizi Vergiden Düşebilirsiniz

Vergi Usul Kanuna yeni giren evden çalışma hükümleri kapsamında, evinizin bir odasını işletme olarak gösterip, fatura kestiğinizde ortaya çıkacak vergiden, giderlerinizi düşebilirsiniz. Maliye tarafından belirlenecek oranda; kiranız, elektrik, su ve telefon faturalarınız ile sair giderlerinizi vergiden mahsup edebilirsiniz. Bu da size hem yasal çalışma, hem de vergi avantajı elde etme fırsatı sunar.

Freelancer İçin SGK Nasıl Olur?

Serbest çalışanlar, yani gerçek kişi işletmesi sahipleri otomatik olarak BAĞ-KUR sigortalısı olurlar. Düzenli olarak prim ödemeleri halinde hem bu primleri vergiden düşer, hem de prim günleri dolduktan sonra emekli olabilirler.

Sadece Metin Yazan Birisi Mükellef Olmalı mı?

Belirttiğimiz gibi biz konunun karar merci değiliz. Ancak, kanun ve yönetmelikler okuduğunda, bu konuda ciddi kurallar olduğu görülebilir. Eğer maaş gibi bir gelir elde ediliyorsa, bu gelirin vergilendirilmesi gerekliliği buradaki verilerden anlaşılmakta olduğundan, bu gibi gelir elde edenlerin, vakit kaybetmeden en yakın Vergi Dairesinden bilgi almalarında fayda vardır.

Vergilendirilmiş Kazanç Kutsaldır

Ülkemizin ekonomik koşullarında, devletin gelirlerinin tamamını ifade eden vergilerin tahakkuku ve ödenmesi ulusal menfaattir. Her ne kadar pek çoğumuz vergilerin yüksekliğinden şikayet ediyor olsak da, aslında vergi adaletsizliği olarak karşımıza çıkan sürecin, vergi kaçak ve kaybının yüksekliğinden de kaynaklandığını unutmamak gerekir. Tahakkuk etmesi gereken vergilerin, eksik tahakkuku neticesinde devletin bu gelir açığını kapatmak için kaynakta kesilen vergileri yükseltmesi kaçınılmaz olacaktır. Yani, her hangi bir gelir elde eden vergi ödemediğinde, ondan kaynaklanan vergi eksiği, genel olarak tük topluma mal olacaktır. Bu da esasında daha ciddi bir adaletsizlik anlamına gelir.

Gerek ticari işletmeler, gerekse serbest çalışanların, fiyatlarını vergileri hesaba dahil ederek tesis etmesi ve bu zeminde etik kurallara uygun gelir elde etmesi, tüm ulusumuzun menfaatidir. Biz, bu konuda üzerimize düşen görevi harfiyen yerine getirirken, tüm sektör bileşenlerinin ve tüm diğer sektörlerin temsilcilerinin de buna uymasını bekliyoruz.

Bu kapsamda, freelancer çalışan dostlarımızın, gerekli koşulları yerine getirmeleri için fikrimizi beyan etmek istedik. Hep birlikte, daha güçlü bir Türkiye için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğimizden kuşku duymuyoruz.